संधिवात संधिवात (आरए) हा भारतीय लोकसंख्येच्या जवळपास 0.24 ते 1 टक्के परिणाम करण्याचा अंदाज आहे आणि पुरुषांच्या तुलनेत महिलांमध्ये दोनदा सामान्यपणे समजला जातो. ते भारतातील 180 दशलक्षपेक्षा अधिक लोकांवर परिणाम करते; डायबेटिस, एड्स आणि कर्करोग यासारख्या अनेक प्रसिद्ध आजारांपेक्षा प्रचलितता जास्त आहे. या संयुक्त आजारासाठी जवळपास 14% भारतीय लोक दरवर्षी डॉक्टरांची मदत मागते. विशेषज्ञांकडून सल्ला आणि सूचना पुढे नेण्यासाठी औषध सर्कल आरएवर एक विशेष श्रेणी आयोजित करीत आहे.

डॉ. प्रभात कुमार हे सल्लागार चिकित्सक आणि कैलाश रुग्णालय, नोएडा येथे संधिवातशास्त्रज्ञ आहेत. पूर्वी नवी दिल्लीतील अखिल इंडिया इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेसमध्ये ते औषधांचा सहाय्यक प्राध्यापक आहेत. त्याला स्वारस्य देणारे क्षेत्र संक्रामक आजार आणि संधिवात विकार आहेत.

कैलाश हॉस्पिटल नोएडा मानवी आणि करुणादायी तळावर सेवा देऊन रुग्णाला समाधान मिळविण्यासाठी वचनबद्ध आहे. त्याच्या ग्रुप हॉस्पिटल्समध्ये अत्याधुनिक पायाभूत सुविधा, नैदानिक सेवांचा मोठा विस्तार, अत्यंत अनुभवी आणि पात्र व्यावसायिक, समर्पित कर्मचारी आणि रुग्णालयास अनुकूल संस्कृतीचा समावेश होतो.

आरए संबंधित महत्त्वपूर्ण तथ्ये

डॉ. कुमारने आजाराशी संबंधित खालील तथ्यांवर प्रकाश निर्माण केला आहे:

1. "ते सामान्यपणे 25-45 वर्षांदरम्यान उद्भवते
2. पुरुषांपेक्षा अधिक महिलांवर परिणाम होतो
3. दोन्ही बाजू एकाच वेळी सामील आहेत
4. ग्रॅज्युअल ऑनसेट
5. कमकुवत हातांमध्ये व्यत्यय सुरुवातीला अधिक प्रचलित आहेत
6. लवकर सकाळी कठोरता - रुग्ण उजळण्याच्या काही तासांनंतरच उत्तम अनुभव घेण्यास सुरुवात करतात - काही काळात मूलभूत कृती केल्यानंतर किंवा गरम पाण्याने स्नान केल्यानंतर.
7. लहान सांधेद्वारे संधिवात संधी सुरू होते आणि दुर्मिळपणे मोठ्या संयुक्तांवर परिणाम करते. परंतु जर ते करते तर ते एल्बो, शोल्डर, गुडघा इत्यादींच्या संयुक्तांवर परिणाम करते. 
8. दीर्घकाळ आणि निविदा संयुक्त असू शकतात - जेव्हा दबाव झाला तेव्हा मोठ्या प्रमाणावर वेदना 
9. हा एक क्रोनिक ऑटोइम्युन आजार आहे जो हृदय, डोळे आणि त्वचेसारख्या इतर अनेक अवयवांवर परिणाम करू शकतो आणि जर वेळेवर उपचार नसेल तर त्यामुळे त्रास होऊ शकतो
10. जर संयुक्त दुखणे 4 आठवड्यांच्या कालावधीपेक्षा अधिक काळ टिकत असेल तर तज्ज्ञांचा सल्ला घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे,"डॉ. कुमार म्हणतात. 

 RA संबंधित मिथ्स

डॉ. कुमार यांनी सूचित केले, "अनेक लोक म्हणतात की विशिष्ट खाद्यपदार्थ त्यांच्या संयुक्त दुखण्याचा प्रयत्न करीत आहेत. जर असे असेल तर त्याने/तिला ते टाळावे परंतु असे नसेल की विशिष्ट खाद्यपदार्थ इतर रुग्णांमध्येही दुखणे उत्पन्न करेल. तसेच, जेव्हा डॉक्टर सल्ला देत नाही की तुमच्या स्वतःच्या व्हिटॅमिन सप्लीमेंट घेणे मदत होईल. हे तुम्हाला चांगले करण्यापेक्षा दीर्घकाळात हानी पोहोचू शकते. डॉक्टर स्वत: कमी ओळखतील आणि आवश्यक असल्यास रुग्णांना फूड सप्लीमेंटची आवश्यकता असल्यास किंवा नाही हे कळेल. केवळ निरोगी आहाराचे पालन करा," डॉ. कुमारला सल्ला देते.

 आरए हा एक उपचारयोग्य आजार आहे

डॉ. कुमारने सांगितले आहे, "उपचारयोग्य आजार आणि उपचारयोग्य आजार यामध्ये फरक आहे. संधिवात संधिवात हा एक उपचारयोग्य आजार आहे. हे एक आनुवंशिक ऑटोइम्युन आजार आहे जी आयुष्यभर राहील परंतु लवकर निदान आणि उपचार आक्रमक उपचारासह तुम्हाला त्यावर चांगले नियंत्रण ठेवण्यास मदत करेल."

99 टक्के लोकांना ॲलोपॅथिक औषधांचा लाभ मिळतो

डॉ. कुमार यांनी सूचित केले, "काही लोक अॅलोपॅथिक औषधे टाळतात किंवा अशा औषधे उपलब्ध आहेत हे माहित नाहीत. योग्य वेळी ड्रग्स नसल्यास, महत्त्वाच्या अवयवांवर अनेक लोक हार्ट अटॅक प्रभावित होण्यास सुरुवात होते कारण या स्वयंचलित आजारामुळे हृदयाच्या धमनांवर अवरोध होतो. मागील 2 दशकांमध्ये वैद्यकीय विज्ञानाने बरेच सुधारणा केली आहे. यापूर्वी संधिवातावर प्रचार करण्यासाठी कोणतीही औषधे उपलब्ध नव्हती मात्र आता ते सहजपणे उपचार केले जाऊ शकतात. जर ती औषधे प्रभावी नसतील तर काही महाग औषधे तुम्हाला मदत करण्यासाठी देखील उपलब्ध आहेत," असे सुनिश्चित करते डॉ. कुमार.

विचार प्रक्रिया बदला

डॉ. कुमार ने काही विचार प्रक्रियांपासून दूर राहण्याचा सल्ला दिला आहे ज्यामुळे पुढे शर्ती नष्ट होईल:

1. "अनावश्यकपणे तुमच्या उपचाराला विलंब करू नका आणि उपचार शक्य नसल्याचे मानत नाही - अनेक लोक जवळपास 18 ते 24 महिन्यांसाठी संधिवातशास्त्रज्ञांशी संपर्क साधत नाहीत जे खूप विलंब झाला आहे. वयोवृद्ध महिला 60 वर्षांपेक्षा अधिक वयाची होती आणि विघटनांमुळे ग्रस्त होते. मागील 30 वर्षांपासून डॉक्टरांशी संपर्क न होण्याचे कारण विचारल्यावर तिने प्रत्युत्तर दिला की तिच्या आजारावर उपचार होऊ शकत नाही.
2. अॅलोपॅथीसह पर्यायी औषधे घेणे टाळा किंवा केवळ पर्यायी औषधांवर अवलंबून असणे टाळा - यामुळे परिस्थिती अधिक खराब होते.
3. डॉक्टरांशी वेळेवर पोहोचणे टाळणे हे केवळ जीवनशैलीच्या गुणवत्तेवर परिणाम करत नाही तर तुमचे आयुष्य 7-8 वर्षांपर्यंत कमी करते" हे डॉ. कुमार यांचे वर्णन करते.

(अमृता प्रियाद्वारे संपादित)