2019 पासून वर्ल्ड ब्रेल डे साजरा करण्यात आले आहे, ब्रेलच्या महत्त्वाची जागरुकता ब्लाईंड आणि आंशिक दृष्टी असलेल्या लोकांसाठी मानवी हक्कांच्या संपूर्ण प्रत्यक्षात घेण्यासाठी उपलब्ध करून देण्याचे आढळले आहे.

ब्रेल काय आहे?

प्रत्येक अक्षर आणि संख्या आणि संगीत, गणितीय आणि वैज्ञानिक प्रतीक यांचे प्रतिनिधित्व करण्यासाठी सहा बिंदू वापरून वर्णाक्षरी आणि अंकीय प्रतीकांचे टॅक्टाईल प्रतिनिधित्व आहे. ब्रेल (19 व्या शताब्दीच्या फ्रान्समध्ये त्यांच्या इन्व्हेंटरनंतर नाव आहे, लुईस ब्रेल) हे अंध आणि आंशिक दृश्यमान लोकांद्वारे त्याच पुस्तके आणि नियतकालिक वाचण्यासाठी वापरले जाते कारण ते दृश्यमान फॉन्टमध्ये छापील असतात. 

शिक्षण, अभिव्यक्तीचे स्वातंत्र्य आणि मताच्या तसेच सामाजिक समावेशनाच्या संदर्भात ब्रेल आवश्यक आहे, ज्यामध्ये अपंगत्व असलेल्या व्यक्तींच्या हक्कांवरील कन्व्हेंशनच्या 2 वस्तूमध्ये दिसून येत आहे.

ब्रेल डे चा रेकॉर्ड

जागतिक ब्रेल डे प्रत्येक वर्षी जानेवारी 4 रोजी साजरा केला जातो कारण ते आहे लुईस ब्रेल्स जन्मदिवस जे ब्रेलचे इन्व्हेंटर होते. लुईस हे 1809 मध्ये फ्रान्समध्ये जन्मलेले होते. ते एका अपघातानंतर अंध झाले जेव्हा तीन वर्षे वयाचा होता. परंतु, त्यांनी त्वरित आपले नवीन जीवन जगण्याचा मार्ग निर्माण केला.

15 वर्षांच्या वयात, लूईने चार्ल्स बार्बियरच्या नाईट रायटिंग सिस्टीमवर आधारित रीडिंग आणि रायटिंग सिस्टीम तयार केली आहे जी आज ब्रेल म्हणून ओळखली जाते. वेळेवर ब्रेलला जगभरातील अंधकासाठी वाचण्यास आणि वापरण्यास सोपे करण्यात आले आहे.

हे उत्सव का साजरा करण्यास मदत करते?

वर्ल्ड ब्रेल डे हे मूलत: अंध किंवा दृष्टीहीन कष्ट असलेल्या लोकांसाठी प्रवेशयोग्यता आणि स्वातंत्र्याचे महत्त्व असते याचे रिमाइंडर आहे.

आजची वास्तविकता म्हणजे कॅफे, रेस्टॉरंट, बँक आणि हॉस्पिटल्स यासारख्या अनेक संस्था किंवा संस्था त्यांच्या प्रिंट साहित्यांची ब्रेल आवृत्ती देत नाही जसे की यामुळे मेन्यू, स्टेटमेंट्स आणि बिले यांच्यासारख्या प्रिंट मटेरिअल्सचे ब्रेल आवृत्ती देऊ करत नाहीत, अन्धत्व किंवा दृश्यमान असलेल्या लोकांना अनेकवेळा त्यांच्या स्वतःच्या जेवणाची निवड करण्याची किंवा त्यांच्या वित्तीय खासगी ठेवण्याची स्वातंत्र्य असणार नाही.

म्हणूनच या दिवशी ब्रेल आणि अन्य ॲक्सेसिबल प्रकारच्या संवादाविषयी जागरुकता पसरविण्यास मदत करते. प्रत्येकाला त्यांच्या क्षमतेशिवाय त्याच निवास आणि सेवेचा पात्र आहे जेणेकरून आम्हाला लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे आणि प्रत्येकासाठी कामाची जागा अधिक प्रवेशयोग्य बनवण्यासाठी आमच्या शक्तीतील सर्वकाही करणे आवश्यक आहे.

COVID-19 आणि अपंगत्व असलेले लोक

सामान्य परिस्थितीतही, जगभरात एक अब्ज लोक - आरोग्य सेवा, शिक्षण, रोजगार आणि समुदायात सहभागी होण्याची शक्यता कमी आहे. ते गरीबीमध्ये राहण्याची शक्यता असते, हिंसा, दुर्लक्ष आणि गैरवापराचा जास्त दर अनुभवा आणि कोणत्याही संकट-प्रभावित समुदायात अत्यंत मार्जिनलाईज्ड आहेत. 

दृश्यात्मक दृष्टीकोनातून, लॉकडाउन अंतर्गत जीवनात स्वतंत्रता आणि विलक्षणाच्या बाबतीत अनेक समस्या उद्भवली आहेत, विशेषत: जे लोकांना त्यांच्या गरजा आणि माहिती प्राप्त करण्यासाठी संपर्क वापरण्यावर अवलंबून असतात. महामारीने ब्रेल आणि ऑडिबल फॉरमॅटसह ॲक्सेस करण्यायोग्य फॉरमॅटमध्ये आवश्यक माहिती देणे हे किती महत्त्वाचे आहे हे महत्त्वाचे आहे. अन्यथा, अपंगत्व असलेल्या अनेक व्यक्तींना महामारीच्या प्रसाराचे संरक्षण करण्यासाठी आणि कमी करण्यासाठी मार्गदर्शक तत्त्वे आणि सावधगिरीचा अभाव यामुळे दूषण होण्याचा अधिक धोका येऊ शकतो. सर्व लोकांच्या डिजिटल समावेशाची खात्री करण्यासाठी डिजिटल ॲक्सेसिबिलिटीशी संबंधित सर्व उपक्रमांना प्रोत्साहित करण्यासाठी COVID-19 ने देखील जोर दिला आहे. 

COVID-19 महामारी दरम्यान, COVID-19 साठी अपंगत्व-समावेशक प्रतिसाद प्रोत्साहन देण्यासाठी संयुक्त राष्ट्र प्रणालीच्या भागांद्वारे अनेक चांगल्या पद्धतींची अंमलबजावणी केली गेली आहे आणि ब्रेलमध्ये माहिती प्रसारित करण्यात आली आहे. 

मलावीमध्ये, संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रम (यूएनडीपी) ने COVID-19 च्या जागरुकता आणि प्रतिबंधावर 4,050 ब्रेल साहित्य उत्पन्न केले आहे. इथिओपियामध्ये, युनायटेड नेशन्सचे ऑफिस ऑफिस हाय कमिशनर फॉर ह्युमन राईट्स (OHCHR) यांनी ऑडिओ माहिती आणि शिक्षण आणि संवाद सामग्री, मीडिया व्यावसायिकांना प्रसारित केली आहे आणि शैक्षणिक मेसेजचे ब्रेल वर्जन विकसित केले आहेत. युनिसेफने मार्गदर्शन नोट्स उत्पादित केले आहेत जे एकाधिक भाषा आणि ॲक्सेस करण्यायोग्य फॉरमॅट्समध्ये उपलब्ध आहेत (ब्रेल आणि 'वाचण्यास सोपे' सह). ‘COVID-19: अपंगत्व असलेल्या मुलांसाठी आणि प्रौढ व्यक्तींसाठी विचार; पाणी, स्वच्छता आणि स्वच्छता; आरोग्य सेवा; शिक्षण; मुलांचे संरक्षण; आणि मानसिक आरोग्य आणि मानसिक सहाय्य, तसेच समावेशक कार्यस्थळासाठी विचार.

ब्रेल लिटरसी साजरा करा

अंधता असलेल्या लोकांसाठी समान संधीमध्ये ब्रेल साक्षरता महत्त्वाची आहे. लुईस ब्रेल, दुर्दैवाने, 1852 मध्ये आपले आविष्कार कसे मोठ्या प्रमाणात मदत करते ते पाहू शकले नाही; अल्मा माटरच्या दोन वर्षांपूर्वी, ब्लाईंड युवकांसाठी फ्रान्सची रॉयल इन्स्टिट्यूट, ब्रेल करिक्युलम स्वीकारली.

1916 पर्यंत, अमेरिकाच्या संयुक्त राज्यांतील शाळेने ब्रेलला त्यांच्या विद्यार्थ्यांना अंधत्व किंवा दृश्यमान अपंगत्वासह शिकवले.

रुबिक्स क्यूब, घड्याळे, लेगो-स्टाईल ब्रिक्स आणि आजच्या इतर नवकल्पना हे सतत ब्रेलचा वापर करण्याचा आणि लोकांमध्ये ब्रेल साक्षरता वाढविण्यात मदत करण्याचा मार्ग बदलत आहे.

त्यामुळे तुम्ही दररोज एटीएम कीपॅड, एलिव्हेटर की, कॅल्क्युलेटर आणि इतर बर्याच गोष्टींवर ब्रेल शोधण्यास सक्षम असाल.

संदर्भ:

 https://www.un.org/en/observances/braille-day

https://brailleworks.com/what-is-world-braille-day/